بخش انرژی
در سال ۲۰۲۲، کسری تجارت انرژی ترکیه به بیش از ۸۰ میلیارد دلار رسید که یکی از عوامل اصلی کسری تجاری خارجی این کشور بود. اتحادیه اروپا با برنامهای به نام MidSEFF، که ارزش آن ۱ میلیارد یورو است، از بهرهوری انرژی و انرژیهای تجدیدپذیر در ترکیه حمایت میکند و سرمایهگذاریهای این حوزهها را تامین مالی میکند. در سال ۲۰۲۱، یارانههای انرژی به ۲۰۰ میلیارد لیر رسید و حدود دو میلیون خانواده کمدرآمد ماهانه تا ۱۵۰ کیلوواتساعت برق رایگان دریافت کردند.
فاتح بیرول، رئیس آژانس بینالمللی انرژی، در سال ۲۰۱۹ توصیه کرد که به دلیل کاهش هزینهها، ترکیه باید تمرکز خود را بر حداکثر بهرهبرداری از انرژی بادی متمرکز کند. طبق مدلسازی موسسه Carbon Tracker، برای نیروگاههای جدید، هزینههای بادی و خورشیدی از هزینههای زغالسنگ کمتر است و پیشبینی میشود که نیروگاههای زغالسنگ موجود تا سال ۲۰۲۳ از خورشیدی و تا سال ۲۰۲۷ از بادی گرانتر باشند.
بیشتر قراردادهای انرژی در سال ۲۰۱۹ به منابع تجدیدپذیر اختصاص داشت و بیش از نیمی از سرمایهگذاریها از خارج کشور تأمین شد. هزینههای خارجی مصرف سوختهای فسیلی در سال ۲۰۱۸ به اندازه ۱.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی تخمین زده شد. دولت قیمت گاز و برق خانگی را تعیین میکند و در سال ۲۰۱۸، هزینه بالا بزرگترین مشکل سیستم انرژی ترکیه برای مصرفکنندگان خانگی عنوان شد. در سال ۲۰۲۲، هزینه واردات انرژی به ۹۷ میلیارد دلار رسید و پایین نگهداشتن قیمتها برای مصرفکنندگان همچنان از اولویتهای سیاسی است.
انرژیهای تجدیدپذیر
حدود یکچهارم از انرژی ترکیه از منابع تجدیدپذیر تامین میشود و این شامل گرما و برق است. برخی از خانهها سیستمهای گرمایش خورشیدی روی پشتبام دارند و آب گرم از منابع زیرزمینی بسیاری از چشمههای آبگرم و گلخانهها را گرم میکند. در برخی مناطق غربی، سنگهای داغ به قدری نزدیک به سطح زمین هستند که هم برای تولید گرما و هم برای تولید برق استفاده میشوند. توربینهای بادی، عمدتاً در نزدیکی شهرها و صنایع غربی، حدود یکدهم از برق ترکیه را تولید میکنند. نیروگاههای آبی، که عمدتاً در شرق ترکیه هستند، تنها منبع تجدیدپذیر مدرن هستند که به طور کامل مورد بهرهبرداری قرار گرفتهاند و به طور متوسط حدود یکپنجم از برق کشور را تولید میکنند، هرچند در سالهای خشک میزان کمتری تولید میشود.
ترکیه از لحاظ تاریخی از چوب برای سوخت و آسیابهای بادی و چشمههای آبگرم استفاده کرده است. از اواسط قرن بیستم تا اوایل قرن بیست و یکم، سدهای متعددی ساخته شدهاند، اما برخی میگویند که دولتها به جامعه مدنی اجازه نفوذ کافی در سیاست انرژی ندادهاند و این مسئله به اعتراضاتی علیه ساخت سدها و نیروگاههای زمینگرمایی منجر شده است. علیرغم وجود آب و هوای آفتابی، انرژی خورشیدی در ترکیه به طور کامل توسعه نیافته است. با اصلاح سیاست انرژی و حذف یارانههای سوخت فسیلی، میتوان استفاده از انرژی خورشیدی را سریعتر گسترش داد.
نیروگاههای هیبریدی و استفاده از باتریها برای ذخیره انرژی در حال برنامهریزی هستند. شرکتهای دارای انرژی تجدیدپذیر فراوان شامل شرکت دولتی تولید برق (عمدتاً نیروگاههای آبی)، آیدم و کالین هستند. اگر استفاده از تجدیدپذیرها بتواند به جای سال هدفگذاریشده ۲۰۵۳، تا سال ۲۰۳۰ به حذف تدریجی زغالسنگ کمک کند، این اقدام مزایای بهداشتی قابل توجهی به همراه خواهد داشت و تورم ترکیه را کاهش خواهد داد.