کوه‌های اورال و ذخایر عظیم سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز، زغال‌سنگ) و جنگل‌های سیبری و خاور دور روسیه این کشور را به یکی از بزرگترین دارندگان منابع طبیعی در جهان تبدیل کرده است و صادرات روسیه عمدتاً تحت سلطه این منابع قرار دارد. صادرات نفت و گاز، به ویژه، همچنان اصلی‌ترین منبع درآمد ارزی روسیه محسوب می‌شود.
روسیه به‌عنوان یک ابرقدرت انرژی شناخته می‌شود و دارای بزرگترین ذخایر گاز طبیعی، دومین ذخایر زغال‌سنگ، هشتمین ذخایر نفت، و بزرگترین ذخایر نفت شیل در اروپا است. این کشور بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی و دومین تولیدکننده و صادرکننده نفت و همچنین سومین صادرکننده زغال‌سنگ جهان به شمار می‌آید. سوخت‌های فسیلی نیز منبع اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای در روسیه هستند. این کشور چهارمین تولیدکننده بزرگ برق و نهمین تولیدکننده انرژی تجدیدپذیر جهان است. روسیه اولین کشوری بود که انرژی هسته‌ای غیرنظامی را توسعه داد و اولین نیروگاه هسته‌ای جهان را ساخت. در سال ۲۰۱۹، روسیه چهارمین تولیدکننده بزرگ انرژی هسته‌ای جهان بود. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مجموعه دولتی «روس‌اتم» به یکی از بازیگران اصلی در بازارهای جهانی انرژی هسته‌ای تبدیل شد و با آموزش کارشناسان، ساخت نیروگاه‌ها و مدیریت سوخت هسته‌ای، نقش مهمی در این حوزه ایفا کرد. در حالی که بخش‌های نفت و گاز روسیه پس از تهاجم گسترده این کشور به اوکراین در سال ۲۰۲۳ تحت تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفتند، صنعت هسته‌ای روسیه از این تحریم‌ها مستثنی ماند.
در اواسط دهه ۲۰۰۰، سهم بخش نفت و گاز در تولید ناخالص داخلی روسیه حدود ۲۰ درصد بود و در سال ۲۰۱۳ به حدود ۲۰ تا ۲۱ درصد رسید. سهم نفت و گاز در صادرات و درآمدهای بودجه فدرال روسیه حدود ۵۰ درصد است و دینامیک تولید ناخالص داخلی این کشور به شدت به قیمت‌های نفت و گاز وابسته است، اگرچه سهم آن در تولید ناخالص داخلی کمتر از ۵۰ درصد است. بر اساس ارزیابی جامع آژانس آمار روسیه (روس‌استات) در سال ۲۰۲۱، سهم بخش نفت و گاز در تولید ناخالص داخلی روسیه در سال‌های اخیر بین ۱۵ تا ۲۱ درصد متغیر بوده است. برای مقایسه، این سهم در ایالات متحده حدود ۸ درصد، در کانادا کمتر از ۱۰ درصد، در نروژ ۱۴ درصد و در قزاقستان ۱۳.۳ درصد است. این سهم در امارات متحده عربی ۳۰ درصد و در عربستان سعودی ۵۰ درصد است.
روسیه تقریباً دو سوم تولید گاز و یک چهارم تولید نفت خود را به‌صورت داخلی مصرف می‌کند، در حالی که سه چهارم تولید نفت خود را به بازار جهانی عرضه می‌کند و سهم آن در بازار نفت جهانی به ۱۷.۵ درصد می‌رسد که بیشتر از سهم عربستان سعودی است. برآوردها نشان می‌دهند که کل درآمد حاصل از نفت و گاز روسیه در سال ۲۰۲۳ معادل ۲۴ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است. همچنین، بانک جهانی شاخصی برای «درآمد نفتی» دارد که سهم آن برای روسیه ۹.۷ درصد، قزاقستان ۱۴.۸ درصد، نروژ ۶.۱ درصد، عربستان سعودی ۲۳.۷ درصد و امارات متحده عربی ۱۵.۷ درصد است.
در سال ۲۰۲۳، درآمدهای مالیاتی حاصل از نفت و گاز روسیه با ۲۴ درصد کاهش نسبت به سال ۲۰۲۲ به ۸.۸ تریلیون روبل (حدود ۹۹.۴ میلیارد دلار) رسید.
