در یک رویداد تاریخی، بغداد به عنوان “پایتخت گردشگری عرب” برای سال 2025 توسط سازمان گردشگری عرب انتخاب شد. این اعلامیه که در 10 دسامبر در جریان بیست و هفتمین اجلاس شورای وزیران گردشگری عرب در مقر اتحادیه عرب در قاهره انجام شد، فصل روشنی را برای بخش گردشگری عراق رقم می‌زند. بندر بن فهد الفهید، رئیس سازمان گردشگری عرب، به رهبران عراق تبریک گفت و ابراز امیدواری کرد که این انتخاب نقش مهمی در تقویت گردشگری بین‌العربی و نشان دادن اهمیت فرهنگی و تاریخی بی‌نظیر بغداد ایفا کند.
انتخاب بغداد تصادفی نبوده است. به گفته فاضل البدرانی، معاون وزیر فرهنگ، گردشگری و آثار باستانی، این شهر معیارهای سختگیرانه سازمان گردشگری عرب، از جمله مدیریت قوی گردشگری، زیرساخت‌ها، ایمنی و حفظ میراث فرهنگی را برآورده کرده است. البدرانی فاش کرد که این انتخاب پس از پیشنهاد احمد فکاک البدرانی، وزیر فرهنگ در دسامبر 2022 به شورای وزیران گردشگری عرب در قاهره صورت گرفت. نظرسنجی‌های انجام‌شده توسط سازمان گردشگری عرب، انطباق بغداد با این استانداردها را تأیید کرد.
البدرانی توضیح داد: “بغداد نمایانگر بسیاری از سایت‌های باستان‌شناسی و میراث فرهنگی عراق مانند ویرانه‌های سومر، اکد، بابل، آشور و هترا است.” وی تأکید کرد که گردشگری هنری، فرهنگی و مذهبی – با حضور سایت‌های مشهور جهانی – نقش مهمی در جذب بازدیدکنندگان ایفا خواهد کرد.
طرح‌هایی برای برگزاری جشن باشکوهی به مناسبت انتخاب بغداد به عنوان پایتخت گردشگری عرب در حال انجام است. دو رویداد مهم، با همکاری سازمان گردشگری عرب و وزارت فرهنگ، گردشگری و آثار باستانی عراق، جشن‌های سال 2025 را آغاز خواهد کرد. این رویدادها شامل اجراهای فرهنگی، هنری و موسیقی و همچنین بازدید از نقاط برجسته مانند موزه عراق و شهرهای باستانی اور، بابل و آشور خواهد بود. فعالیت‌ها در طول سال ادامه خواهد داشت و موقعیت بغداد را به عنوان مقصد فرهنگی جهانی تثبیت خواهد کرد.
البدرانی خاطرنشان کرد: “وزارت قصد دارد تا گردشگری به بودجه عراق کمک کند، که می‌تواند تا یک سوم باشد، مشابه کشاورزی.” وی افزود: “این امر با چشم‌انداز محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر، برای تنوع بخشیدن به اقتصاد عراق و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی همسو است.”
دکتر محمد العبیدی، رئیس اتحادیه راهنمایان تور عراق، انتخاب بغداد را “دستاورد بزرگی” خواند اما بر تلاش‌های مستمر برای تضمین موفقیت آن تأکید کرد. العبیدی به خبرگزاری شفق نیوز گفت: “بغداد سرشار از مکان‌های دیدنی مختلف گردشگری است، چه تاریخی، باستان‌شناسی یا مذهبی. اماکن مذهبی مهم شامل مناطق کاظمیه و عادلیه، چندین مسجد باستانی و زیارتگاه‌های شخصیت‌های مذهبی، علاوه بر سایت‌های باستان‌شناسی و تاریخی است.”
وی ادامه داد: “در میان این مکان‌ها، زیگورات عقرقوف، یکی از بناهای تاریخی و مذهبی است. همچنین دروازه وسطی شهر گرد بغداد و خرابه‌های معروف به تل محمد در منطقه بغداد جدید و همچنین کاخ عباسیان باستانی وجود دارد که به عنوان یک بنای فرهنگی و تاریخی از دوره مهمی در تاریخ بغداد عمل می‌کند.”
وی خاطرنشان کرد که بغداد در برخی از استراحتگاه‌ها، روستاهای گردشگری، هتل‌ها و رستوران‌های لوکس که در ساخت و ساز، مبلمان، کیفیت خدمات و غذا با بهترین موسسات خاورمیانه رقابت می‌کنند، شاهد رنسانس است. وی افزود: “روستای دجله، الف لیل و لیل و پالم سیتی در میان سایر پروژه‌های تفریحی در حال اجرا هستند.”
وی بر زیبایی طبیعی بغداد، که با پارک الزوراء واقع در قلب شهر نشان داده می‌شود، تأکید کرد که بازدیدکنندگان محلی را از بغداد و مناطق اطراف جذب می‌کند.
العبیدی گفت: “بغداد همچنین شاهد ساخت برخی از هتل‌هایی است که در سطح بین‌المللی شناخته شده‌اند، مانند هتل قلب العالم، که نشان‌دهنده صحنه گردشگری رو به رشد در این شهر است.”
کارشناسان معتقدند که استراتژی‌های نوآورانه گردشگری می‌تواند سرنوشت بغداد را متحول کند. العبیدی بر اهمیت برگزاری کنفرانس‌ها و جشنواره‌های گردشگری، دعوت از چهره‌های برجسته عمومی از زمینه‌های مختلف (هنری، ورزشی، رسانه‌ای) برای شرکت در تورهای داخل و خارج از بغداد تاکید کرد. به گفته وی، این امر تصور مثبتی از عراق به عنوان کشوری دوستدار گردشگر و قادر به میزبانی از بازدیدکنندگان متنوع ایجاد خواهد کرد.
وی پیشنهاد کرد که دوره‌های آموزشی را با کارشناسان خارجی برگزار کنند یا کارکنان محلی را برای آموزش و توسعه به خارج از کشور اعزام کنند و خاطرنشان کرد که “عراق در این زمینه عقب است و نیاز به افزایش آگاهی گردشگری دارد.”
العبیدی از ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در امکانات و استراحتگاه‌های مختلف گردشگری حمایت کرد و انتظار داشت که شرکت‌های جهانی از این فرصت استفاده کنند و از 1 ژانویه تا 31 دسامبر با فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و اقتصادی از طریق توافق‌ها و معاهدات برای تکمیل پروژه‌های گردشگری استفاده کنند.
وی بر پتانسیل رود دجله که از شمال به جنوب از بغداد عبور می‌کند، تاکید کرد و فعالیت‌های گردشگری مختلفی را ارائه داد، “به عنوان مثال، نصب تله‌کابین که کرخ و رصافه را از طریق دجله متصل می‌کند، جاذبه‌ای دیدنی ایجاد می‌کند. افزایش تعداد قایق‌های شناور و برگزاری رویدادها و فعالیت‌های آبی در امتداد رودخانه نیز می‌تواند گردشگران را جذب کند.”
“گردشگران به امکانات ضروری مانند اقامت و غذا نیاز دارند که در حال حاضر در دسترس هستند و انتظار می‌رود بهبود یابند. با این حال، نیاز به توسعه بیشتر زیرساخت‌ها و خدمات، از جمله تأمین برق، بهبود جاده‌ها، سیستم‌های بهداشتی و بیمه برای ایمنی گردشگران از زمان ورود تا خروج وجود دارد. مدیریت موثر گردشگری برای استفاده حداکثری از این دوره حیاتی است.”
علاوه بر این، العبیدی خواستار فعال‌سازی یک سیستم رسانه‌ای گردشگری تخصصی برای برجسته کردن جاذبه‌های گردشگری مختلف عراق و جشن گرفتن پیروزی بغداد شد. وی توصیه کرد که یک وب‌سایت و برنامه‌های کاربردی تخصصی گردشگری را برای تسهیل بازدید گردشگران با ارائه گزینه‌های رزرو و اطلاعات در مورد سایت‌های باستان‌شناسی و سایر جاذبه‌ها راه‌اندازی کنند.
وی گفت: “گردشگران بین‌المللی به طور فزاینده‌ای به گردشگری محبوب و میراث علاقه‌مند هستند.” حضور آنها در مناطق قدیمی مانند کرخ، خیابان الرشید، بازدید از خانه‌های قدیمی، سایت‌های میراثی و رستوران‌های سنتی ساده. “این ترجیح ناشی از تمایل آنها به تجربه زندگی سنتی ساده به جای بازدیدهای معمول از ساختمان‌های مجلل و آسمان‌خراش‌ها است.”
دکتر عید غالب الطائی، کارشناس گردشگری و میراث، خاطرنشان کرد که اگرچه بغداد پتانسیل عظیمی دارد، اما هنوز کارهای زیادی برای همسو کردن امکانات آن با استانداردهای جهانی باقی مانده است.
“از نظر تاریخی، بغداد دوره‌های تاریکی از جنگ و محاصره را پشت سر گذاشته است که منجر به کاهش گردشگری شده است. علی‌رغم فراوانی سایت‌های باستان‌شناسی، میراث فرهنگی و گردشگری عراق، از آنها به عنوان منابع اقتصادی عمده استفاده نشده است.”
“بغداد از توسعه شهری نامناسب و الگوهای گردشگری ضعیف رنج می‌برد.” وی بر وزارت فرهنگ، گردشگری و آثار باستانی و هیئت گردشگری تاکید کرد تا “نقش فعال‌تری در برنامه‌ریزی توسعه و مطالعات در مورد نحوه استفاده اقتصادی از این سایت‌ها ایفا کنند.”
“بغداد سزاوار این شناخت است. این نه تنها یک عنوان نمادین بلکه انگیزه‌ای برای عراق برای بازپس‌گیری جایگاه تاریخی خود و ساختن اقتصادی پایدار و متنوع است.”
