سفر اربعین، سال‌هاست که دل‌ها را به‌سوی کربلا روانه می‌کند. میلیون‌ها زائر از سراسر کشور عازم عتبات عالیات می‌شوند و یکی از پرسش‌های اساسی آن‌ها این است: ارز اربعین به چه کسانی تعلق میگیرد؟ پاسخ به این سؤال فقط به سن یا گذرنامه محدود نمی‌شود؛ بلکه مجموعه‌ای از شروط و زمان‌بندی‌ها تعیین می‌کند که چه کسی مشمول دریافت دینار دولتی اربعین است.
دریافت ارز اربعین کار سختی نیست و فقط سه شرط ساده دارد:
- اول اینکه سن شما باید بالای ۵ سال باشد،
- دوم اینکه در یک سال فقط یک‌بار می‌توانید ارز اربعین دریافت کنید،
- و سوم اینکه اگر در سال‌های قبل ارز اربعین گرفته‌اید اما از کشور خارج نشده‌اید، امسال امکان دریافت مجدد را ندارید.
همین سه قانون ساده را رعایت کنید تا با خیال راحت ارز خود را بگیرید و راهی سفر شوید.
چرا ارز اربعین اهمیت دارد؟
ارز اربعین، یک فرصت اقتصادی است؛ چرا؟ چون دولت برای حمایت از زائران، دینار عراق را با قیمتی پایین‌تر از نرخ بازار آزاد در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
طبق آمار رسمی در روز شنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۴:
- قیمت بازار آزاد هر ۱۰۰ دینار عراق: حدود ۷,۲۲۷ تومان
- قیمت ارز دولتی هر ۱۰۰ دینار عراق: حدود ۵,۴۹۰ تومان
سهمیه هر زائر: ۲۰۰ هزار دینار
با این تفاوت قیمت، هر زائر حدود ۳ میلیون تومان نسبت به نرخ آزاد صرفه‌جویی خواهد داشت. این رقم برای خانواده‌هایی که گروهی سفر می‌کنند، بسیار چشم‌گیر است. اما این ارز به چه کسانی تعلق میگیرد؟ بیایید به سراغ شرایط برویم.
رده سنی مشمول دریافت ارز اربعین
سن، یکی از مهم‌ترین معیارهای تعیین صلاحیت برای دریافت ارز اربعین است. بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی، شرایط سنی به این صورت است:
- زائر باید حداقل ۵ سال سن داشته باشد.
- متولدین قبل از ۲۳ مرداد ۱۳۹۹ واجد شرایط هستند.
برای افراد بین ۵ تا ۱۵ سال، ارائه شناسنامه الزامی است. - افراد ۱۵ سال به بالا باید کارت ملی و گذرنامه ارائه دهند.
این بدان معناست که حتی کودکان و نوجوانان بالای ۵ سال نیز می‌توانند از سهمیه کامل ۲۰۰ هزار دیناری استفاده کنند؛ اما تنها به شرطی که مدارک هویتی آن‌ها کامل باشد.
محدوده زمانی دریافت ارز اربعین
یکی از موارد بسیار مهم در پاسخ به سؤال ارز اربعین به چه کسانی تعلق میگیرد؟، زمان‌بندی دقیق ثبت‌نام و تحویل ارز است. اگر خارج از بازه اعلام‌شده اقدام کنید، حتی اگر شرایط کامل را داشته باشید، نمی‌توانید ارز را دریافت کنید.
طبق اعلام بانک مرکزی، برنامه زمانی دریافت ارز اربعین ۱۴۰۴ به شرح زیر است:
- شروع ثبت‌نام: شنبه، ۴ مرداد ۱۴۰۴
- پایان ثبت‌نام: دوشنبه، ۲۲ مرداد ۱۴۰۴
- تحویل ارز: تا تاریخ ۲۳ مرداد در شعب منتخب بانک‌ها یا فرودگاه‌ها
نکات کلیدی:
- قبل از ثبت‌نام در بانک‌ها، حتماً باید در سامانه سماح ثبت‌نام کرده و کد رهگیری سماح دریافت کرده باشید.
- بدون کد سماح، هیچ بانکی اجازه فروش ارز به شما را ندارد.
ثبت‌نام در اپلیکیشن‌هایی مثل بله، سپینو یا شمس نیز فقط در همین بازه زمانی فعال است.
اگر در بازه فوق اقدام نکنید، حتی اگر شرایط کامل داشته باشید، سهمیه‌تان از بین می‌رود.
محدودیت‌ها و تعداد دفعات ارائه دینار اربعین به هر نفر
برخی افراد تصور می‌کنند هر سال می‌توانند چند بار از ارز اربعین استفاده کنند یا اینکه در صورت استفاده نکردن، سال بعد دوباره مشمول خواهند شد. اما واقعیت این است که:
- هر فرد تنها یک بار در سال می‌تواند ارز اربعین دریافت کند.
- اگر در سال گذشته ارز دریافت کرده ولی از کشور خارج نشده‌اید، امسال نمی‌توانید ارز بگیرید.
- ارز اربعین فقط به افرادی که واقعاً قصد سفر دارند تعلق میگیرد.
- اطلاعات خروج از کشور با سیستم ثبت احوال و پلیس گذرنامه تطابق داده می‌شود.
این محدودیت‌ها برای اطمینان از استفاده واقعی ارز در نظر گرفته شده تا سهمیه به‌درستی توزیع شود.
مدارک لازم برای دریافت ارز اربعین
اگر شما هم یکی از کسانی هستید که شرایط سنی و زمانی لازم را دارید، باید مدارک مورد نیاز را آماده کنید. نبود حتی یک مورد، می‌تواند کل فرآیند را مختل کند.
مدارک مورد نیاز عبارت‌اند از:
- کد رهگیری ثبت‌نام سماح
- کارت ملی هوشمند
شناسنامه (برای افراد زیر ۱۵ سال) - گذرنامه معتبر (عادی یا زیارتی)
- کارت بانکی به نام شخص متقاضی
- شماره موبایل ثبت‌شده به نام متقاضی یا والدین (برای افراد زیر ۱۸ سال)
تهیه این مدارک از قبل، فرآیند ثبت‌نام در اپلیکیشن‌های بانکی را بسیار سریع‌تر و روان‌تر خواهد کرد.
روش‌های ثبت‌نام و دریافت ارز اربعین
برای پاسخ بهتر به این سؤال که ارز اربعین به چه کسانی تعلق میگیرد؟ باید بدانیم روش‌های ثبت‌نام و دریافت نیز نقش مهمی در واجد شرایط بودن افراد دارند. هم‌اکنون ۴ بانک عامل در کشور مسئولیت توزیع ارز اربعین را برعهده دارند:
- بانک ملی: از طریق اپلیکیشن بله
- بانک صادرات: از طریق اپلیکیشن سپینو
- پست بانک: از طریق بله و ثبت‌نام حضوری
- بانک تجارت: از طریق سامانه تجارت
مراحل به‌صورت زیر است:
- ثبت‌نام در سامانه سماح و دریافت کد رهگیری
- ثبت‌نام در اپلیکیشن یا سامانه بانک
- تعیین زمان و محل دریافت ارز
- پرداخت مبلغ دینار به نرخ مصوب
- دریافت رسید و کد پیگیری
- مراجعه حضوری در روز مقرر برای خرید دینار
در برخی بانک‌ها مثل ملی و صادرات، امکان تحویل ارز در فرودگاه امام خمینی یا نمایندگی‌های مرزی هم وجود دارد.
ارز اربعین برای سفر هوایی و زمینی
سهمیه ارز اربعین برای تمام زائران با هر نوع وسیله نقلیه تعلق میگیرد. چه با اتوبوس راهی کربلا باشید و چه با پرواز، اگر شرایط لازم را دارید، می‌توانید ۲۰۰ هزار دینار عراق دریافت کنید.
نکته مهم‌تر:
- مسافران هوایی می‌توانند هم‌زمان با ارز اربعین، ارز مسافرتی (۵۰۰ دلار) نیز دریافت کنند.
- این دو نوع ارز از نظر قانونی و سامانه‌ای از هم مستقل هستند.
بنابراین، هیچ مانعی برای دریافت هم‌زمان وجود ندارد؛ فقط مدارک مربوط به هر دو ارز را آماده کنید.
چه کسانی مشمول دریافت ارز نیستند؟
در کنار کسانی که مشمول هستند، برخی افراد هم به دلایلی نمی‌توانند از سهمیه ارز اربعین استفاده کنند. شناخت این موارد مهم است تا بی‌دلیل زمان و انرژی خود را هدر ندهید.
افرادی که مشمول ارز اربعین نمی‌شوند:
- متولدین بعد از ۲۳ مرداد ۱۳۹۹ (زیر ۵ سال)
- کسانی که سال گذشته ارز گرفتند اما از کشور خارج نشدند
- افرادی که گذرنامه معتبر ندارند
- افرادی که در سامانه سماح ثبت‌نام نکرده‌اند
- کسانی که کد ملی آن‌ها مسدود شده یا سابقه جعل اطلاعات دارند
اگر در این دسته قرار دارید، ابتدا باید مشکلات موجود را برطرف کرده یا برای سال آینده برنامه‌ریزی کنید.
چه تعداد دینار به هر زائر تعلق میگیرد؟
برای هر زائر واجد شرایط دریافت ارز اربعین، مبلغ ۲۰۰ هزار دینار عراق به‌عنوان سهمیه رسمی در نظر گرفته شده که توسط بانک مرکزی و بانک‌های عامل با نرخ مصوب به زائران ارائه می‌شود. این مبلغ با هدف تأمین بخشی از هزینه‌های اصلی زائران در ایام سفر، مانند اقامت، تغذیه، حمل‌ونقل درون‌شهری و بین‌شهری و خریدهای روزمره در شهرهای نجف، کربلا و کاظمین، تخصیص داده شده است.
معمولاً این مقدار ارز به‌صورت دو اسکناس ۱۰۰ هزار دیناری تحویل داده می‌شود تا حمل آن برای زائران آسان‌تر و امن‌تر باشد. نرخ روزانه این دینار توسط سامانه ETS (سامانه معاملات الکترونیکی ارز و طلا) تعیین می‌شود و به‌صورت آنلاین قابل مشاهده است. بهره‌مندی از این سهمیه، تفاوت محسوسی با نرخ بازار آزاد دارد و در عمل باعث صرفه‌جویی چشمگیری در هزینه‌های سفر خواهد شد. استفاده صحیح از این ارز می‌تواند فشار مالی سفر اربعین را برای زائران به‌طور ملموسی کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
در پایان می‌توان گفت که پاسخ به پرسش «ارز اربعین به چه کسانی تعلق میگیرد؟» وابسته به مجموعه‌ای از شرایط مشخص از جمله سن بالای ۵ سال، ثبت‌نام موفق در سامانه سماح، دارا بودن گذرنامه معتبر و اقدام در بازه‌ی زمانی اعلام‌شده است. دولت با هدف کاهش هزینه‌های زائران و مهار نرخ بازار آزاد، این ارز را با نرخ ترجیحی ارائه می‌کند و از همین‌رو، ثبت‌نام و دریافت آن برای واجدان شرایط می‌تواند صرفه‌جویی قابل‌توجهی به همراه داشته باشد.
با در نظر گرفتن اینکه تنها یک بار در سال به هر فرد ارز اختصاص می‌یابد، و نظارت دقیقی نیز بر فرآیند تخصیص وجود دارد، اطلاع از جزئیات و رعایت زمان‌بندی، نقش مهمی در بهره‌مندی از این فرصت ایفا می‌کند. بنابراین اگر شرایط لازم را دارید، بهتر است هر چه زودتر مدارک را آماده و مراحل ثبت‌نام را از طریق بسترهای رسمی پیگیری کنید. بهره‌مندی از این ارز دولتی می‌تواند تجربه‌ی سفر اربعین را برای شما اقتصادی‌تر و آرام‌تر سازد.
بیشتر بخوانید:
قیمت دینار دولتی + راهنمای ثبت نام ارز ارز اربعین دولتی
راهنمای ثبت نام غیر حضوری ارز اربعین بانک ملی در بله
راهنمای ثبت نام و دریافت ارز اربعین بانک سپه از روبیکا
نکات مهم خرید دینار در تعطیلات و مناسبت‌های مذهبی
دینار مورد نیاز سفر کربلا در محرم را مطمئن و سریع از مانیرو بگیر
تفاوت ارز مسافرتی و ارز اربعین