واحد پول رسمی افغانستان، افغانی (علامت: ؋ یا Af، کد: AFN؛ به پشتو: افغانۍ و به دری: افغانی)، از دهه ۱۹۲۰ به این عنوان شناخته می‌شود. این واحد پول به‌طور اسمی به ۱۰۰ پولس (پول) تقسیم می‌شود، اما امروزه هیچ سکه‌ای از این نوع در گردش نیست.
افغانی که توسط بانک مرکزی افغانستان، د افغانستان بانک (DAB) مدیریت می‌شود، در لهستان چاپ می‌گردد.
تاریخچه افغانی
افغانی در سال ۱۹۲۳ معرفی شد و همچنان در مکالمات و تراکنش‌های روزمره، برخی به‌طور غیررسمی آن را روپیه می‌نامند؛ این نام‌گذاری به دلیل استفاده از روپیه افغان به‌عنوان واحد پولی پیشین در کشور است.
واحد پولی افغانی افغانستان از زمان معرفی خود در سال ۱۹۲۳ تاکنون تحولات قابل توجهی را تجربه کرده است، به‌ویژه در حوزه چاپ و طراحی اسکناس‌ها.
اسکناس‌های اولیه (۱۹۲۵–۱۹۵۸)
در دوره ابتدایی، خزانه‌داری افغانستان اقدام به انتشار اسکناس‌هایی با مقادیر مختلف کرد:
- ۱۹۲۵ تا ۱۹۲۸:
- اسکناس‌های ۵ افغانی، ۱۰ افغانی و ۵۰ افغانی به بازار معرفی شدند.
- ۱۹۳۶:
- اسکناس‌های ۲ افغانی، ۲۰ افغانی و ۱۰۰ افغانی به این مجموعه اضافه شدند.
- ۱۹۳۹:
- با انتقال وظیفه چاپ پول به بانک افغانستان (Da Afghanistan Bank)، اسکناس‌های ۵۰۰ افغانی و ۱,۰۰۰ افغانی نیز وارد چرخه شدند.
- ۱۹۵۸:
- اسکناس‌های ۲ افغانی و ۵ افغانی با سکه جایگزین شدند.
دوره اسکناس‌های کلان (۱۹۹۳)
در ۱۹۹۳، اسکناس‌های جدیدی با ارزش‌های بالا معرفی شدند:
- ۵,۰۰۰ افغانی.
- ۱۰,۰۰۰ افغانی.
یکی از نکات جالب این اسکناس‌ها، تصویر «دهانه غار» یا «مدخل شفت» در نزدیکی قلعه بست است که در اسکناس ۱۰,۰۰۰ افغانی به چشم می‌خورد.
اسکناس‌های مدرن (۲۰۰۲–تاکنون)
در ۷ اکتبر ۲۰۰۲، پس از اصلاحات پولی، اسکناس‌های جدیدی با طراحی به‌روز و امنیت بالا معرفی شدند:
- مقادیر: ۱ افغانی، ۲ افغانی، ۵ افغانی، ۱۰ افغانی، ۲۰ افغانی، ۵۰ افغانی، ۱۰۰ افغانی، ۵۰۰ افغانی و ۱,۰۰۰ افغانی.
- اسکناس‌های ۱ افغانی، ۲ افغانی و ۵ افغانی در ۲۰۰۵ با سکه جایگزین شدند.
در ۲۰۰۴ و ۲۰۰۸، ویژگی‌های امنیتی برخی اسکناس‌ها بهبود یافت. همچنین، در ۲۰۱۴ اسکناس جدیدی برای ۱,۰۰۰ افغانی معرفی شد تا از جعل آن جلوگیری شود.
نرخ تبادل افغانی
نرخ تبادل افغانی در برابر دلار آمریکا طی دهه‌های مختلف تغییرات قابل توجهی داشته است:
| سال | نرخ بازار آزاد | نرخ رسمی |
|---|---|---|
| ۱۹۵۰ | ۳۹.۰ | – |
| ۱۹۶۰ | ۴۰.۸ | ۱۷.۷ |
| ۱۹۷۰ | ۸۴.۸ | ۳۹.۹ |
| ۱۹۸۰ | – | ۳۹.۲ |
| ۲۰۰۳ | ۴۹.۰ | ۴۹.۰ |
| ۲۰۱۰ | ۴۵.۲ | ۴۵.۲ |
| ۲۰۱۵ | ۶۸ | ۶۸ |
| ۲۰۱۹ | ۷۵ | ۷۵ |
| ۲۰۲۴ | ۶۵ | ۶۵ |
نرخ مبادله
در حال حاضر، نرخ مبادله افغانی با دلار آمریکا متغییر است و در آینده نیز پیش بینی می‌شود که افغانی در برابر دلار آمریکا کم ارزش‌تر شود.
افغانی، به‌عنوان یکی از نمادهای ثبات اقتصادی افغانستان، به‌طور گسترده در تجارت داخلی و بین‌المللی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقش مهمی در مدیریت اقتصاد ملی دارد.
نتیجه‌گیری
اسکناس‌های افغانی افغانستان نه تنها ابزاری برای مبادلات اقتصادی هستند، بلکه بازتابی از تاریخ، تحولات و پایداری این کشور در مواجهه با چالش‌های داخلی و خارجی محسوب می‌شوند. طراحی مدرن و بهبود ویژگی‌های امنیتی اسکناس‌ها نیز گواهی بر تلاش‌های مداوم برای تقویت اقتصاد ملی است.
