اربعین حسینی، بزرگ‌ترین گردهمایی مذهبی شیعیان جهان، هر ساله میلیون‌ها زائر را از ایران به کربلا می‌کشاند. یکی از مهم‌ترین نیازهای زائران در این سفر، تأمین ارز مورد نیاز به صورت دینار عراق است. برای مدیریت بهتر این فرآیند، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، دستورالعمل ویژه‌ای تحت عنوان «ترتیبات تأمین و فروش ارز اربعین» برای سال ۱۴۰۴ صادر کرده است.
در این راهنما، با بانک‌های ارائه‌دهنده ارز اربعین ۱۴۰۴ آشنا می‌شوید، مراحل ثبت‌نام و دریافت ارز را گام‌به‌گام خواهید آموخت و با شرایط، مدارک و محدودیت‌ها کاملاً آشنا خواهید شد.
معرفی بانک‌های عامل ارز اربعین
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران طبق دستورالعمل رسمی خود، چهار بانک اصلی را برای فروش ارز ویژه اربعین ۱۴۰۴ معرفی کرده است. این ارز به‌صورت اسکناس دینار عراق، با نرخ مرکز مبادله ارز و طلای ایران (ETS) و بدون دریافت کارمزد، به زائران ارائه می‌شود.
بانک‌های مجاز برای فروش ارز اربعین:
- بانک ملی ایران
- بانک تجارت
- بانک صادرات
- پست بانک ایران
بانک‌های دیگری همچون ملت، سپه، شهر، رفاه، مسکن، پارسیان، پاسارگاد، کشاورزی و مهر ایران نیز در اطلاع‌رسانی یا خدمات غیرمستقیم نقش دارند اما عرضه مستقیم اسکناس دینار ندارند. فقط بانک‌های فوق مجاز به فروش اسکناس دینار عراق هستند، بنابراین زائران باید صرفاً به شعب همین بانک‌ها مراجعه کنند یا از اپلیکیشن‌های مرتبط آن‌ها استفاده نمایند.
مراحل ثبت‌نام و دریافت ارز اربعین در بانک
زائرانی که قصد دریافت ارز دولتی اربعین را دارند، ابتدا باید در سامانه سماح ثبت‌نام کرده و سپس با در دست داشتن مدارک لازم، از طریق بانک‌های معرفی‌شده یا اپلیکیشن‌های رسمی آن‌ها اقدام کنند.
مراحل گام‌به‌گام دریافت ارز
فرآیند دریافت ارز اربعین با نرخ دولتی نیازمند طی چند مرحله ساده اما دقیق است که با ثبت‌نام در سامانه سماح آغاز می‌شود و با مراجعه به بانک یا استفاده از اپلیکیشن‌های بانکی تکمیل می‌گردد. اجرای صحیح این مراحل، شرط لازم برای بهره‌مندی از سهمیه رسمی ۲۰۰ هزار دینار عراق است که با نرخ مرکز مبادله (ETS) محاسبه می‌شود.
- ثبت‌نام در سامانه سماح:
ورود به آدرس: my.haj.ir
وارد کردن شماره موبایل و کد ملی
ثبت اطلاعات فردی، گذرنامه، تاریخ اعزام و بازگشت
پرداخت هزینه بیمه (۱۴۰ هزار تومان)
دریافت و نگهداری کد رهگیری سماح - انتخاب بانک یا اپلیکیشن بانکی:
مراجعه به یکی از بانک‌های عامل یا استفاده از اپلیکیشن‌های معرفی‌شده زیر:
■ بله (بانک ملی)
■ سپینو (بانک صادرات)
■ روبیکا (بانک سپه)
ورود اطلاعات و انتخاب شعبه یا زمان دریافت
با طی این مسیر شفاف و برنامه‌ریزی‌شده، زائران می‌توانند بدون نیاز به مراجعه به بازارهای غیررسمی یا پرداخت هزینه‌های اضافی، ارز مورد نیاز خود را به‌صورت امن، قانونی و با نرخ مناسب دریافت کنند. این اقدام نه‌تنها آرامش مالی سفر را فراهم می‌کند، بلکه گامی در جهت مدیریت هوشمندانه منابع ارزی کشور نیز به‌شمار می‌رود.
مدارک لازم برای دریافت ارز
بانک‌های عامل موظف به احراز هویت دقیق زائران هستند. بنابراین، ارائه مدارک زیر در زمان مراجعه الزامی است:
- اصل کارت ملی
- گذرنامه معتبر یا برگه تردد اربعین
- برای افراد ۵ تا ۱۵ سال: اصل شناسنامه
- در صورت خرید ارز برای اعضای خانواده توسط سرپرست: مدارک هویتی تمام اعضا
حضور شخص زائر الزامی نیست؛ سرپرست خانواده می‌تواند با کارت بانکی خود، ارز را برای سایر اعضا تهیه کند.
در سامانه مانیرو، خرید و فروش دینار دیگر به دغدغه‌ای پرریسک و وقت‌گیر تبدیل نمی‌شود؛ اینجا همه‌چیز با چند کلیک ساده انجام می‌شود و نرخ‌ها به‌صورت شفاف و رقابتی به‌روز می‌شوند. چه بخواهید برای سفر دینار تهیه کنید، چه بخواهید مازاد ارزتان را بفروشید، مانیرو با روندی سریع، امن و بدون واسطه‌های غیررسمی، تجربه‌ای مطمئن و بی‌دردسر را در اختیارتان می‌گذارد.
شرایط و محدودیت‌های مربوط به ارز اربعین
برای جلوگیری از هرگونه بی‌نظمی یا سوءاستفاده احتمالی، بانک مرکزی ضوابط مشخصی را برای تخصیص ارز اربعین تعیین کرده است. این شرایط با هدف حفظ عدالت در توزیع ارز دولتی، حمایت از زائران واقعی و اطمینان از بازگشت ارز در صورت لغو سفر تدوین شده‌اند.
- هر زائر تا سقف ۲۰۰,۰۰۰ دینار عراق با نرخ دولتی دریافت می‌کند.
- ارز اربعین مجزا از ارز مسافرتی سالانه است و بر سهمیه عمومی تأثیری ندارد.
- کارمزد یا هزینه اضافی دریافت نمی‌شود؛ فقط معادل ریالی اخذ خواهد شد.
- ارز تنها به افراد بالای ۵ سال تعلق می‌گیرد. برای افراد زیر ۱۵ سال، ارائه شناسنامه ضروری است.
- فروش ارز از ۴ مرداد تا ۲۲ مرداد ۱۴۰۴ ادامه دارد.
- بازخرید دینار مازاد تا ۳۰ مرداد ۱۴۰۴ فقط توسط همان بانک فروشنده و با نرخ ETS انجام می‌شود.
- امکان فروش اینترنتی ارز در صورت فراهم بودن زیرساخت‌ها وجود دارد.
- زائر باید تعهدنامه کتبی امضا کند که در صورت عدم سفر، ارز را بازگرداند.
با رعایت این شرایط و پایبندی به تعهدات، زائران می‌توانند به‌راحتی از سهمیه رسمی ارز بهره‌مند شوند و سفری بی‌دغدغه و قانونی را تجربه کنند. اجرای دقیق این محدودیت‌ها از سوی زائران، تضمین‌کننده ادامه این حمایت دولتی در سال‌های آینده نیز خواهد بود.
اهمیت ارز اربعین با نرخ دولتی
ارز اربعین با نرخ رسمی مرکز مبادله ارز و طلای ایران (ETS) عرضه می‌شود؛ نرخی که به‌طور معمول ۱۵ تا ۲۰ درصد ارزان‌تر از نرخ بازار آزاد است. این تفاوت قیمتی به‌ویژه برای زائرانی که با خانواده سفر می‌کنند، به معنای صرفه‌جویی چند میلیون تومانی در هزینه‌های سفر خواهد بود.
استفاده از ارز دولتی اربعین، علاوه بر کاهش فشار مالی، زائران را از مراجعه به بازارهای غیررسمی ارز که با ریسک بالایی همراه هستند، بی‌نیاز می‌کند. خرید ارز از دلالان و صرافی‌های غیرمجاز ممکن است باعث دریافت اسکناس جعلی، پرداخت کارمزدهای پنهان یا حتی افتادن در دام کلاهبرداران شود.
نکته مهم‌تر، ساختار ثبت‌نام‌شده و رسمی فروش ارز دولتی است. با ثبت‌نام در سامانه سماح و دریافت کد رهگیری، تمامی مراحل به‌صورت قانونی و شفاف پیش می‌رود. بانک‌های عامل موظف به صدور رسید رسمی، پاسخ‌گویی و پشتیبانی هستند، در حالی که در خریدهای غیررسمی، هیچ ضمانتی برای تحویل صحیح، به‌موقع و قانونی ارز وجود ندارد.
از سوی دیگر، ارز اربعین مستقل از سهمیه ارز مسافرتی سالانه بوده و هیچ تداخلی با دیگر خدمات ارزی متقاضی ایجاد نمی‌کند. بنابراین زائران می‌توانند با خیال راحت، از این فرصت حمایتی دولت برای سفر زیارتی استفاده کنند، بدون آنکه محدودیت‌های ارزی دیگر را تحت‌تأثیر قرار دهند. در مجموع، استفاده از ارز اربعین با نرخ دولتی، هم از نظر اقتصادی به‌صرفه است و هم از نظر امنیتی و قانونی قابل اتکا. این موضوع، سفر به کربلا را برای همه اقشار جامعه به‌ویژه خانواده‌ها، ایمن‌تر، ارزان‌تر و مطمئن‌تر می‌سازد.
جمع‌بندی
بانک مرکزی با تعیین چهار بانک رسمی برای فروش ارز اربعین، تلاش کرده فرآیند تأمین ارز را برای زائران آسان، امن و شفاف کند. هر زائر با ثبت‌نام در سامانه سماح، پرداخت هزینه بیمه و مراجعه به بانک یا اپلیکیشن‌های مرتبط می‌تواند تا ۲۰۰ هزار دینار عراق با نرخ دولتی دریافت کند.
رعایت زمان‌بندی اعلام‌شده، همراه داشتن مدارک لازم، استفاده از مسیرهای رسمی و بازگرداندن ارز در صورت عدم سفر، از جمله اقداماتی است که ضمن کمک به مدیریت ارزی کشور، تجربه‌ای بی‌دغدغه را برای زائران رقم خواهد زد.
بیشتر بخوانید:
چگونه در ایام اربعین با قیمت مناسب دینار تهیه کنیم؟
